The Development of Consciousness

What follows is an account of the development of consciousness based on the development Hegel outlines in his “Phenomenology of Spirit”, reinterpreted through a modern lens which has is informed by developmental linguistics, psychoanalytic theory, non-duality, and so on, and aims to offer a cohesive and synthetic modern articulation.

1. At first there is being-in-itself. It is pure being, pure immediacy, undifferentiated immediate experience. It has no relation, there is no self and no other, there no subjectivity, there is only being, simply what is. Everything in consciousness — everything in what we call the outside and the inner world — just flows: there are no objects, no concepts, nothing is static, nothing is the same, nothing repeats. Since there is nothing static, there is no way to grasp experience, no way to form and store memories, there is no sense of time, everything keeps changing and everything happens now.

Ύλη και Θέληση

Ο υλικός κόσμος φαίνεται κάτι δεδομένο, αντικειμενικό, αμετακίνητο… κάτι ξένο που δεν υπόκειται στη θέλησή μου.

Ωστόσο, ο υλικός κόσμος και η θέλησή μου είναι εκφάνσεις του ίδιου Λόγου… της ίδιας αρχής… της ίδιας δύναμης που κατοικεί στα θεμέλια του κόσμου. Και όσο περισσότερο το μυαλό μου το κατανοεί αυτό… όσο το αγκαλιάζει και τυλίγεται γύρω του… τόσο μαθαίνει να συνεργάζεται με τον υλικό κόσμο—να χορεύει μαζί του—παρά να μάχεται εναντίον του…

Όσο η θέληση αντιτίθεται στην ύλη, η ύλη είναι σκληρή, αμετακίνητη…

Όσο συντονίζεται μαζί της, η ύλη γίνεται ρευστή…

Νόημα: το ανακαλύπτουμε ή το δημιουργούμε?

Το νόημα είναι κάτι που ανακαλύπτουμε ή κάτι που δημιουργούμε?

Το νόημα των πραγμάτων, του κόσμου, της ζωής, είναι κάτι που προϋπάρχει ή μήπως είναι μια δική μας εφεύρεση?

Η σοφία—η αλήθεια—είναι «αντικειμενική» ή «υποκειμενική»?

Ερωτήματα που, την μια ή την άλλη στιγμή της ζωής μας, μπορεί να μας έχουν απασχολήσει όλους. Και είναι σημαντικά ερωτήματα, επειδή η απάντηση που τους δίνεις έχει τη δύναμη να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεις τη ζωή. Παρακάτω θα προσπαθήσω να περιγράψω μερικές συνειδητοποιήσεις περί του νοήματος που σε εμένα προσωπικά άλλαξαν—και συνεχίζουν να αλλάζουν—τον τρόπο με τον οποίο βλέπω τον κόσμο και τον εαυτό μου μέσα σε αυτόν…

Περί Αλήθειας

Όταν ζούμε σε έναν θεμελιωδώς άγνωστο κόσμο, έναν κόσμο που δεν θα μπορέσουμε ποτέ να συλλάβουμε πλήρως μέσω της σκέψης, και άρα δεν θα μπορέσουμε ποτέ να προβλέψουμε με ακρίβεια… η «αληθεια» δεν μπορεί παρά να είναι κάτι που προκύπτει μέσα από τος σχέσεις μας με τους άλλου. Δηλαδή η αλήθεια είναι σχεσιακή.

Σαν να βρισκόμαστε σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο ωκεανό, και να φτιάχνουμε συνεργατικά σταθερές βάρκες για να τον πλοηγήσουμε. Ο τρόπος που τον πλοηγούμε είναι καθαρά σχεσιακός. Είναι η γλώσσα. Αυτές οι βάρκες, αυτές οι σχεδίες—αυτές οι σταθερές επιφάνειες πάνω στους κυματισμούς του ωκεανού—που μας ενώνουν και μας επιτρέπουν να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, είναι οι έννοιες. 

Ο Χορός της Ύπαρξης

Η αμεσότητα, το να ταυτιστείς με την στιγμή, έχει μια σαγήνη… μια ελκτική δύναμη… θέλει να σε ρουφήξει… να επιστρέψεις στο ζωώδες, το άμεσο, το αυτόματο, αυτό που ρέει μόνο του, του οποίου εισαι απλά θεατής, που απλά αφήνεσαι… ό,τι και αν συμβεί… Αλλά αυτό έχει μια αυτοκαταστροφικά εθιστική χροιά… σαν μια φλόγα που γίνεται φωτιά και σε κατασπαράζει… σε οδηγεί αποκλειστικά αυτό… χάνεσαι μέσα του…

Υπάρχει από την άλλη μια πάλη να μείνεις ξύπνιος… να μείνεις ενσυνείδητος… να μπορέσεις να γραπώσεις την στιγμή, να την μετουσιώσεις σε λόγο, σε νόημα… να μπορέσεις να αλληλεπιδράσεις μαζί της, και να την επικοινωνήσεις (σε άλλους αλλά και στον ίδιο σου τον εαυτό… να τη συλλάβεις)… Αυτό σε αποκόβει από την στιγμή, σε κάνει να την παρατηρείς, να την εξετάζεις, να την αντιλαμβάνεσαι ως κάτι διαφορετικό από εσένα…

«Είναι»

Προλογική σημείωση: Το παρακάτω κείμενο δεν πρέπει να διαβαστεί «λογικά». Δηλαδή δεν πρέπει να προσεγγιστεί σαν μια σειρά μαθηματικών εξισώσεων όπου η λογική επιδιώκει να κρίνει αν οι πράξεις είναι σωστές ή λανθασμένες. Το παρακάτω κείμενο ζητάει να διαβαστεί «υπαρξιακά». Ζητάει, δηλαδή, να μετασχηματιστεί σε εικόνες, σε συναισθήματα… ζητάει να φανταστείς τις καταστάσεις που περιγράφει, να τις δεις μέσα σου, να τους επιτρέψεις να σε περιτριγυρίσουν. Αναζήτησε, λοιπόν, τις περιγραφές του κειμένου στην προσωπική σου εμπειρία, στις αναμνήσεις σου, στις αισθήσεις σου… στον δυνητικό συνειδησιακό σου χώρο. Η δουλειά της λογικής είναι να έρθει εκ των υστέρων: όχι για να αποκαλύψει το νόημα που περιέχεται στις λέξεις, αλλά, αφού η ψυχή έχει ήδη βρει το νόημά τους, για να εξετάσει αν αυτό το νόημα παρουσιάζει λογική συνέπεια… αν το νόημα που έχει ανακαλύψει η φαντασία είναι, συνάμα, συμβατό με τη λογική.

Εγώ και Σύνδεση

Είναι φυσικό να νιώθεις πως θα ήθελες ο σύντροφος σου να συμφωνεί μαζί σου. Να συμφωνεί μαζί σου, να πιστεύει αυτό που πιστεύεις, να κάνει αυτό που θες να κάνει! Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει πραγματική αρμονία και σύνδεση, σωστά?

Κι όμως..!

Αν ο άλλος πιστεύει ακριβώς αυτό που πιστεύεις, και κάνει ακριβώς αυτό που θες να κάνει… τότε παύει να είναι πραγματικά «άλλος»! Σε μια τέτοια περίπτωση ο άλλος δεν είναι παρά επέκταση του εαυτού σου… πράγμα που σημαίνει ότι εξακολουθείς να είσαι μόνος σου!